วรรณกรรมท้องถิ่นเรื่อง ขุนทึง

นางสาวรัตน์วรา    แสงนิกุล รหัส57210406422     หมู่4

กลุ่มที่1 เพลงร้องเล่นผู้ใหญ่

 ภาคใต้ เพลงบอก

ภาคอีสาน สอย

สมาชิกในกลุ่ม

1.นางสาวธัญวรัตน์ น้อยบุ่งค้า     หมู่ 3 รหัส 57210406315

2.นางสาวสาริณี แซ่โค้ว              หมู่ 3 รหัส 57210406322

3.นางสาวพัชรินทร์ ป้านภูมิ         หมู่ 3 รหัส 57210406333

4.นางสาวพรพรรณ แสนดี           หมู่ 4 รหัส 57210406418

5.นางสาวรัตน์วรา แสงนิกุล         หมู่ 4 รหัส 57210406422

6.นางสาวนุดสบา บุญเกตุ            หมู่ 4 รหัส 57210406423

ภารกิจพิเศษ วิเคราะห์วรรรกรรมเรื่อง ขุนทึง (ขุนเทือง) บทที่ 1 สรุปเนื้อหานิทานพื้นบ้าน เรื่องท้าวขุนทึง (ขุนเทือง) เรื่องย่อ ขุนทึง นครแห่งหนึ่งชื่อ พาราณสี มีกษัตริย์ นามว่า ขุนเทืองและนางวะรุณี ปกครองบ้านเมือง ครั้งหนึ่งขุนเทืองต้องการจะออกเดินเที่ยวป่า จึงออกเดินทางจากเมืองไปในป่าประมาณ 2 เดือน จึงไปถึงแม่น้ำาแห่งหนึ่งเป็นสวนของพญานาค แล้วพระองค์ได้พบลูกสาวพญานาค ชื่อว่า นางแอกใค้ เกิดรักใคร่กัน ขุนเทืองจึงตามนางไปยังบาดาลและอยู่ที่นั่นถึง 2 ปีกว่า ในขณะที่ขุนเทืองไม่อยู่นี้ นางวะรุณีได้เอาหมอโหร มาทายดูว่าขุนเทืองอยู่ที่ใด ได้รู้ว่าขุนเทืองอยู่ที่เมืองพญานาคกับลูกสาวพญานาค นางวะรุณีจึงบนบานให้พวกผีต่างๆ เช่น ผีน้ำ, ผีเสื้อ, ผีตายาย(บรรพบุรุษ) ผีเมือง เป็นต้น ตามไปบอกท้าวขุนเทืองกลับมาเมือง ขุนเทืองจึงได้ลานางแอกใค้และพญานาคเพื่อจะกลับ นางแอกใค้ได้มาส่งขุนเทืองถึงท่าน้ำ ก่อนจะจากกันนางได้ล้วงเอาลูกในท้องแล้วเอาใบตองทึงห่อให้ขุนเทืองตอนกลับเมือง เพื่อเอาไปเลี้ยง เมื่อมาถึงเมืองแล้วนางวะรุณีไม่พอใจพยายามหาเรื่องเพื่อทำอันตรายต่างๆ นานา ขุนเทืองเห็นท่าไม่ดีจึงให้เสนาอำมาตย์เอาลูกชายชื่อขุนทึงไปปล่อยไว้ในป่า ขุนทึงอยู่ในป่าอย่างสุขสบาย เพราะมีเทวดาและสัตว์ต่างๆ มาดูแลรักษาเลี้ยงดู ต่อมาประมาณ 1 ปี ขุนเทืองคิดถึงขุนทึงลูกชาย จึงให้พวกอำมาตย์ออกไปสืบว่ายังมีชีวิตอยู่หรือเปล่า เมื่อทราบว่ายังมีชีวิตอยู่จึงไปเชิญเข้ามาอยู่ในเมือง เมื่อขุนทึงโตเป็นหนุ่มมีรูปงามและต้องการอยากจะพบแม่ที่แท้จริง จึงไปถามพ่อ ถึงที่อยู่ของแม่ พอทราบว่าแม่นั้นเป็นนาคอยู่ที่เมืองบาดาลจึงอำลาพ่อ เพื่อที่จะไปเยี่ยมเยียนถามข่าวคราวแม่แล้วออกเดินทางไปตามที่พ่อบอกจนถึงท่านำแล้วเอาไม้ตีนำเรียกพวกนาคให้มาหา พวกนาคถามดูรู้ว่าเป็นลูกของนางแอกใค้ จึงพาขุนทึงไปเมืองบาดาลของพญานาค ขุนทึงได้พบแม่ ตา และยายแล้วอยู่ที่นั่นเป็นเวลานานพอสมควร จึงได้ลาแม่เพื่อกลับเมืองพาราณสีของพ่อ นางแอกใค้แนะนำให้ลาตาแล้วขอของวิเศษเพื่อเป็นเครื่องติดตัวในการเดินทาง เมื่อขุนทึงไปลาตา ตา ได้ให้ของที่วิเศษ 3 อย่าง มี หม้อทองแดง , ดาบ และหว่านขอค้า และมาถามวิธีใช้กับแม่ นางแอกใค้บอกวิธีใช้ว่า หม้อนั้นให้เอาเชือกคล้องคอหม้อลากไปและหว่านขอค้าใส่ลงไป ถ้าหม้อไปเกาะหรือเกี่ยวกับอะไรให้หยุดนอนพักตรงนั้น แล้วค่อยไปต่อ ส่วนดาบนั้นใช้ในการต่อสู้ กับข้าศึกศัตรู ขุนทึงเมื่อแม่มาส่งถึงท่านำแล้วก็เดินทางต่อไปโดยปฏิบัติตามคำของแม่ ขุนทึงใช้เวลาเดินอยู่หลายวันก็ลากหม้อต่อไม่ได้เพราะติดอยู่กับอะไรบางอย่าง เลยคิดหยุดพักค้างแรม และเอาหม้อมาเป็นหมอนหนุน พอเมื่อตื่นขึ้นที่นั้นกลายเป็นเมืองใหญ่ ชื่อว่า นพบุรี และพบกับนางทึงนางทอง จึงอภิเษกเป็นมเหสีทั้งสองคน แล้วขุนทึงก็ครองเมืองนพบุรี ต่อมาครั้งหนึ่งขุนทึงออกไปเที่ยวป่าคนเดียวเดินทางไปประมาณ 15 วัน ถึงป่าหิมพานต์ ได้พบนางชะนี ที่อยู่ใกล้กับอาศรมพระฤาษี ขุนทึงเห็นนางชะนีแล้วนึกรักนางชะนีขึ้นมาเพราะชาติก่อนทั้งสองเคยเป็นคู่กัน เวลาประมาณ 3 ปี ทั้งสองได้ลูกชาย 2 คนคนหนึ่งชื่อ อำคา คนสองชื่อ จันดา ต่อมาขุนทึงได้พานางชะนีและลูกกลับมาเมืองนพบุรี พอนางทึงนางทองเห็นจึงไม่พอและได้ปล่อยหมาให้ไล่นางชะนีออกไปจากเมือง พระอินทร์เห็นจึงมาโปรดให้นางชะนี นั้นรูปงามล้นเหลือ ต่อมาขุนทึงจึงได้ไปตามหานางนีและได้ครองราชอยู่เมืองนพบุรีแต่นั้นมา ที่มา : หนังสือนิทานท้าวขุนทึง ปีที่แต่ง – หนังสือเรื่องท้าวขุนทึงได้พิมพ์จำหน่ายครั้งแรกในปี 2503 ซึ่งสมัยนั้น อ.กวีวงศ์และท่านมหากรมกิ่งแก้วได้ช่วยกันเรียบเรียงเป็น 2 เล่มจบ แต่เมื่อท่านมหาหรมกิ่งแก้วได้ถึงแก่กรรม อ.กวีวงศ์จึงได้นำต้นฉบับมาเรียบเรียงขึ้นใหม่ให้เป็นเล่มเดียวจบ และให้บริษัท คลังนานานธรรม จำกัด จัดพิมพ์จำหน่ายต่อไป ผู้เรียบเรียง – เตชวโร ภิกขุ (อินตา กวีวงศ์) น.ธ.เอก ไม่ปรากฏผู้แต่ง มูลเหตุสําคัญที่วรรณกรรมพื้นบ้านภาคอีสานไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง ก็เนื่องจากส่วนใหญ่ เป็นการแต่งตามแนวของนิทานชาดก ผู้แต่งถือเป็นการทําบุญสืบบวรพุทธศาสนาอย่างหนึ่ง กล่าวคือเป็นการบูชาพระรัตนตรัย สำนักพิมพ์ - บริษัท คลังนานานธรรม จำกัด อ.เมือง จ.ขอนแก่น บทที่ 2 วิเคราะห์เนื้อเรื่อง 2.1 ชื่อเรื่อง – นิทานเรื่อง "ท้าวขุนทึง ตั้งชื่อเรื่องตามชื่อของตัวละครเอก ขุนทึง เป็นบุตรชายของขุนเทืองกับนางแอกใค้ (นางแอกใค้คือบุตรสาวของพญานาค) ก่อนที่ขุนเทืองจะลานางแอกใค้กลับเมือง นางแอกใค้ได้ล้วงเอาลูกออกจากท้องของตน แล้วนำใบตองทึง มาห่อลูกให้กับท้าวขุนเทือง เพื่อที่จะนำลูกกลับไปเลี้ยงที่เมือง ท้าวขุนเทืองจึงตั้งชื่อลูกว่า ขุนทึง 2.2 แก่นเรื่อง - เป็นความรักที่ไม่มีขอบเขตจำกัดระหว่าง มนุยษ์กับพญานาค (ขุนเทืองกับนางแอกใค้ที่เป็นลูกพญานาค) และ มนุยษ์กับชะนี (ขุนเทืองกับชะนี) 2.3 โครงเรื่อง เปิดเรื่อง เปิดโดยการใช้คำกลอนอีสานแบบโบราณให้เห็นถึงความสำคัญของนิทานโบราณ สอดแทรกคติความเชื่อทางพุทธศาสนาเข้ามาผสม เพื่อสอนให้ลูกหลานรุ่นหลังสือทอดไม่ให้เสื่อมหาย การดำเนินเรื่อง ขุนเทืองครองเมืองได้อภิเษกกับนางรัตนะกัลยา ขุนเทืองเข้าป่าพบรักกับนางแอกใค้ลูกสาวของพญานาคได้อยู่เมืองบาดาลและมีลูกด้วยกันชื่อขุนทึง ขุนเทืองนำขุนทึงกลับมาเมืองด้วยแต่กลัวนางรัตนะกัลยาทำร้ายจึงนำลูกไปปล่อยป่า จุดสูงสุด เมื่อขุนทึงโตเป็นหนุ่มอยากจะพบแม่ที่แท้จริง จึงถามพ่อถึงที่อยู่ของแม่พอทราบว่าแม่นั้นเป็นนาคอยู่ที่เมืองบาดาลจึงอำลาพ่อเพื่อที่จะไปเยี่ยมเยียนถามข่าวแม่ แล้วออกเดินทางไปตามที่พ่อบอกจนถึงท่าน้ำแล้วเอาไม้ตีน้ำเรียกพวกนาคให้มาหา ต่อมาครั้งหนึ่งขุนทึงออกไปเที่ยวป่าคนเดียวเดินทางไปประมาณ 15 วัน ถึงป่าหิมพานต์ ได้พบนางชะนีที่อยู่ใกล้กับอาศรมพระฤาษีนางชะนีได้แปลงกายเป็นคนแล้วใส่ยาเสน่ห์เพื่อให้ขุนทึงรัก ขุนทึงได้หลงเสน่ห์ของนางชะนีแล้วได้อยู่กับนางชะนีที่ถ้ำในป่าหิมพานต์นั้นประมาณ3ปีได้ลูกชายคนหนึ่งชื่ออำคา จบเรื่อง ขุนทึงตามนางนีกลับเมือง และขุนทึงครองเมืองราชนพบุรี พร้อมนางนี นางทึงและนางทอง2.4 ตัวละคร ตัวละครหลัก 1. ขุนทึง – รูปร่างหน้าตาหล่อ มีวิชาอันแก่กล้า และเป็นผู้มีบุญยิ่งนัก 2. ขุนเทือง – เป็นพ่อของขุนทึง เจ้าชู้มีเมียเยอะ 3. นางแอกใค้ – แม่ของขุนทึง แต่เป็นพญานาค ใจดี รักขุนเทืองเพียงคนเดียว 4. นางชะนี – เมียของขุนทึง เป็นชะนีแต่ขุนทึงหลังรักเพราะชาติก่อนเคยรักกันมา และได้มีพระอินทร์มาเสกให้นางชะนีนั้นมีโฉมงาม 5. นางทึงนางทอง – เมียของขุนทึง ซึ่งเป็นพี่น้องกัน ทั้งสองเกิดจากหม้อทองแดงที่เป็นของวิเศษของขุนทึง 6. นางวะรุณี – มเหสีของขุนเทือง ขี้อิจฉา 7. พระยารัตนะราชา – พ่อของนางแอกใค้ มีจิตใจดี 2.5 ภาษา ใช้ภาษาถิ่นอีสานในการแต่งและการดำเนินเรื่องทั้งหมด ฉันท์ลักษณ์ในการแต่งเป็นบทกลอน 2.6 ฉาก ฉากหลัก 1.ฉากในป่า - ขุนเทืองและนางแอกใค้ได้พบรักกัน - ขุนทึงได้พบกับนางแอกใค้ผู้เป็นแม่ - ขุนทึงเติบโตขึ้นท่ามกลางป่าไม้ - ขุนทึงเดินทางกลับเมืองและพบนางชะนี ฉากรอง 1. ฉากเมืองบาดาล - ขุนเทืองพบรักและอาศัยอยู่กับนางแอกใค้นาน 2 ปี - ขุนทึงตามหาแม่และอาศัยอยู่กับแม่ใต้บาดาล 2. ฉากเมืองพาราณสี - ขุนเทืองได้ครองเมืองพาราณสี มีมเหสี และนางสนมมากมาย 3. ฉากเมืองนพบุรี - ขุนทึงได้เมืองนพบรี และเป็นเจ้าเมือง มีมเหสีสองคนคือ นางทึงนางทองสองพี่น้อง บทที่ 3 ความโดดเด่นของวรรณกรรม มีความโดเด่นด้านเนื้อหาของเรื่อง เพราะเป็นเรื่องที่มีทั้งเรื่องความรักเชิงชู้สาว และความรักจากพ่อแม่ เรื่องขุนทึงมีความแปลกและเป็นที่จดจำได้ง่ายคือ ความรักของมนุษย์และนาคซึ่งเป็นพ่อแและแม่ของขุนทึง กล่าวคือ ขุนทึงนั้นเป็นคนที่เกิดจากมนุษย์และนาคจึงทำให้เรื่องมีความโดดเด่น นอกจากนนั้นนิทานเรื่องขุนทึงยังเป็นชาดกโบราณ แสดงถึงบูรพจรรยาที่พระพุทธเจ้าเคยบำเพ็ญมาในกาลก่อน และเป็นชาติที่พระองค์เสวยทุกข์เวทนายิ่งกว่าชาติอื่นใด บทที่ 4 การนำไปประยุกต์ใช้ 1.ลำล่องนิทานขุนเทืองขุนทึง--หมอลำบุญเพ็ง ไฝผิวชัย https://www.youtube.com/watch?v=bUY62pSgvAg 2. ลำสั้น ขุนทึงเดินดง - หมอลำฉวีวรรณ ดำเนิน https://www.youtube.com/watch?v=7m7Ljrsuv7o 3 . หนังสือนิทานท้าวขุนทึง 4. สร้างสรรค์ให้เป็นสื่อประกอบการเรียนการสอน จะทำเป็นตุ๊กตาถุงมือประกอบการเล่านิทานท้าวขุนทึง สรุปอินโฟกราฟฟิค นิทานท้าวขุนทึง นางสาวรัตน์วรา แสงนิกุล รหัส57210406422 หมู่4

ภารกิจพิเศษ วิเคราะห์วรรรกรรมเรื่อง ขุนทึง (ขุนเทือง)

 

บทที่ 1

สรุปเนื้อหานิทานพื้นบ้าน เรื่องท้าวขุนทึง (ขุนเทือง)

                เรื่องย่อ ขุนทึง

          นครแห่งหนึ่งชื่อ พาราณสี มีกษัตริย์ นามว่า ขุนเทืองและนางวะรุณี ปกครองบ้านเมือง ครั้งหนึ่งขุนเทืองต้องการจะออกเดินเที่ยวป่า จึงออกเดินทางจากเมืองไปในป่าประมาณ 2 เดือน จึงไปถึงแม่น้ำาแห่งหนึ่งเป็นสวนของพญานาค แล้วพระองค์ได้พบลูกสาวพญานาค ชื่อว่า นางแอกใค้ เกิดรักใคร่กัน ขุนเทืองจึงตามนางไปยังบาดาลและอยู่ที่นั่นถึง 2 ปีกว่า ในขณะที่ขุนเทืองไม่อยู่นี้ นางวะรุณีได้เอาหมอโหร มาทายดูว่าขุนเทืองอยู่ที่ใด ได้รู้ว่าขุนเทืองอยู่ที่เมืองพญานาคกับลูกสาวพญานาค นางวะรุณีจึงบนบานให้พวกผีต่างๆ เช่น ผีน้ำ, ผีเสื้อ, ผีตายาย(บรรพบุรุษ) ผีเมือง เป็นต้น ตามไปบอกท้าวขุนเทืองกลับมาเมือง ขุนเทืองจึงได้ลานางแอกใค้และพญานาคเพื่อจะกลับ นางแอกใค้ได้มาส่งขุนเทืองถึงท่าน้ำ ก่อนจะจากกันนางได้ล้วงเอาลูกในท้องแล้วเอาใบตองทึงห่อให้ขุนเทืองตอนกลับเมือง เพื่อเอาไปเลี้ยง เมื่อมาถึงเมืองแล้วนางวะรุณีไม่พอใจพยายามหาเรื่องเพื่อทำอันตรายต่างๆ นานา ขุนเทืองเห็นท่าไม่ดีจึงให้เสนาอำมาตย์เอาลูกชายชื่อขุนทึงไปปล่อยไว้ในป่า ขุนทึงอยู่ในป่าอย่างสุขสบาย เพราะมีเทวดาและสัตว์ต่างๆ มาดูแลรักษาเลี้ยงดู ต่อมาประมาณ 1 ปี ขุนเทืองคิดถึงขุนทึงลูกชาย จึงให้พวกอำมาตย์ออกไปสืบว่ายังมีชีวิตอยู่หรือเปล่า เมื่อทราบว่ายังมีชีวิตอยู่จึงไปเชิญเข้ามาอยู่ในเมือง

         เมื่อขุนทึงโตเป็นหนุ่มมีรูปงามและต้องการอยากจะพบแม่ที่แท้จริง จึงไปถามพ่อ ถึงที่อยู่ของแม่ พอทราบว่าแม่นั้นเป็นนาคอยู่ที่เมืองบาดาลจึงอำลาพ่อ เพื่อที่จะไปเยี่ยมเยียนถามข่าวคราวแม่แล้วออกเดินทางไปตามที่พ่อบอกจนถึงท่านำแล้วเอาไม้ตีนำเรียกพวกนาคให้มาหา พวกนาคถามดูรู้ว่าเป็นลูกของนางแอกใค้ จึงพาขุนทึงไปเมืองบาดาลของพญานาค ขุนทึงได้พบแม่ ตา และยายแล้วอยู่ที่นั่นเป็นเวลานานพอสมควร จึงได้ลาแม่เพื่อกลับเมืองพาราณสีของพ่อ นางแอกใค้แนะนำให้ลาตาแล้วขอของวิเศษเพื่อเป็นเครื่องติดตัวในการเดินทาง เมื่อขุนทึงไปลาตา ตา ได้ให้ของที่วิเศษ 3 อย่าง มี หม้อทองแดง , ดาบ และหว่านขอค้า และมาถามวิธีใช้กับแม่ นางแอกใค้บอกวิธีใช้ว่า หม้อนั้นให้เอาเชือกคล้องคอหม้อลากไปและหว่านขอค้าใส่ลงไป ถ้าหม้อไปเกาะหรือเกี่ยวกับอะไรให้หยุดนอนพักตรงนั้น แล้วค่อยไปต่อ ส่วนดาบนั้นใช้ในการต่อสู้ กับข้าศึกศัตรู ขุนทึงเมื่อแม่มาส่งถึงท่านำแล้วก็เดินทางต่อไปโดยปฏิบัติตามคำของแม่ ขุนทึงใช้เวลาเดินอยู่หลายวันก็ลากหม้อต่อไม่ได้เพราะติดอยู่กับอะไรบางอย่าง เลยคิดหยุดพักค้างแรม และเอาหม้อมาเป็นหมอนหนุน
        พอเมื่อตื่นขึ้นที่นั้นกลายเป็นเมืองใหญ่ ชื่อว่า นพบุรี และพบกับนางทึงนางทอง จึงอภิเษกเป็นมเหสีทั้งสองคน แล้วขุนทึงก็ครองเมืองนพบุรี ต่อมาครั้งหนึ่งขุนทึงออกไปเที่ยวป่าคนเดียวเดินทางไปประมาณ 15 วัน ถึงป่าหิมพานต์ ได้พบนางชะนี ที่อยู่ใกล้กับอาศรมพระฤาษี ขุนทึงเห็นนางชะนีแล้วนึกรักนางชะนีขึ้นมาเพราะชาติก่อนทั้งสองเคยเป็นคู่กัน เวลาประมาณ 3 ปี ทั้งสองได้ลูกชาย 2 คนคนหนึ่งชื่อ อำคา คนสองชื่อ จันดา ต่อมาขุนทึงได้พานางชะนีและลูกกลับมาเมืองนพบุรี พอนางทึงนางทองเห็นจึงไม่พอและได้ปล่อยหมาให้ไล่นางชะนีออกไปจากเมือง พระอินทร์เห็นจึงมาโปรดให้นางชะนี นั้นรูปงามล้นเหลือ ต่อมาขุนทึงจึงได้ไปตามหานางนีและได้ครองราชอยู่เมืองนพบุรีแต่นั้นมา

ที่มา : หนังสือนิทานท้าวขุนทึง

    ปีที่แต่ง – หนังสือเรื่องท้าวขุนทึงได้พิมพ์จำหน่ายครั้งแรกในปี 2503 ซึ่งสมัยนั้น อ.กวีวงศ์และท่านมหากรมกิ่งแก้วได้ช่วยกันเรียบเรียงเป็น 2 เล่มจบ แต่เมื่อท่านมหาหรมกิ่งแก้วได้ถึงแก่กรรม อ.กวีวงศ์จึงได้นำต้นฉบับมาเรียบเรียงขึ้นใหม่ให้เป็นเล่มเดียวจบ และให้บริษัท คลังนานานธรรม จำกัด จัดพิมพ์จำหน่ายต่อไป

   ผู้เรียบเรียง – เตชวโร ภิกขุ (อินตา กวีวงศ์) น.ธ.เอก  ไม่ปรากฏผู้แต่ง
มูลเหตุสําคัญที่วรรณกรรมพื้นบ้านภาคอีสานไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง ก็เนื่องจากส่วนใหญ่ เป็นการแต่งตามแนวของนิทานชาดก  ผู้แต่งถือเป็นการทําบุญสืบบวรพุทธศาสนาอย่างหนึ่ง กล่าวคือเป็นการบูชาพระรัตนตรัย
   สำนักพิมพ์ - บริษัท คลังนานานธรรม จำกัด อ.เมือง จ.ขอนแก่น

บทที่ 2

วิเคราะห์เนื้อเรื่อง

   2.1 ชื่อเรื่อง –  นิทานเรื่อง "ท้าวขุนทึง ตั้งชื่อเรื่องตามชื่อของตัวละครเอก ขุนทึง เป็นบุตรชายของขุนเทืองกับนางแอกใค้ (นางแอกใค้คือบุตรสาวของพญานาค) ก่อนที่ขุนเทืองจะลานางแอกใค้กลับเมือง นางแอกใค้ได้ล้วงเอาลูกออกจากท้องของตน แล้วนำใบตองทึง มาห่อลูกให้กับท้าวขุนเทือง เพื่อที่จะนำลูกกลับไปเลี้ยงที่เมือง ท้าวขุนเทืองจึงตั้งชื่อลูกว่า ขุนทึง  
2.2 แก่นเรื่อง -  เป็นความรักที่ไม่มีขอบเขตจำกัดระหว่าง มนุยษ์กับพญานาค (ขุนเทืองกับนางแอกใค้ที่เป็นลูกพญานาค) และ มนุยษ์กับชะนี (ขุนเทืองกับชะนี)
2.3 โครงเรื่อง
          เปิดเรื่อง เปิดโดยการใช้คำกลอนอีสานแบบโบราณให้เห็นถึงความสำคัญของนิทานโบราณ สอดแทรกคติความเชื่อทางพุทธศาสนาเข้ามาผสม เพื่อสอนให้ลูกหลานรุ่นหลังสือทอดไม่ให้เสื่อมหาย
          การดำเนินเรื่อง ขุนเทืองครองเมืองได้อภิเษกกับนางรัตนะกัลยา ขุนเทืองเข้าป่าพบรักกับนางแอกใค้ลูกสาวของพญานาคได้อยู่เมืองบาดาลและมีลูกด้วยกันชื่อขุนทึง ขุนเทืองนำขุนทึงกลับมาเมืองด้วยแต่กลัวนางรัตนะกัลยาทำร้ายจึงนำลูกไปปล่อยป่า
          จุดสูงสุด เมื่อขุนทึงโตเป็นหนุ่มอยากจะพบแม่ที่แท้จริง จึงถามพ่อถึงที่อยู่ของแม่พอทราบว่าแม่นั้นเป็นนาคอยู่ที่เมืองบาดาลจึงอำลาพ่อเพื่อที่จะไปเยี่ยมเยียนถามข่าวแม่ แล้วออกเดินทางไปตามที่พ่อบอกจนถึงท่าน้ำแล้วเอาไม้ตีน้ำเรียกพวกนาคให้มาหา ต่อมาครั้งหนึ่งขุนทึงออกไปเที่ยวป่าคนเดียวเดินทางไปประมาณ 15 วัน ถึงป่าหิมพานต์ ได้พบนางชะนีที่อยู่ใกล้กับอาศรมพระฤาษีนางชะนีได้แปลงกายเป็นคนแล้วใส่ยาเสน่ห์เพื่อให้ขุนทึงรัก ขุนทึงได้หลงเสน่ห์ของนางชะนีแล้วได้อยู่กับนางชะนีที่ถ้ำในป่าหิมพานต์นั้นประมาณ3ปีได้ลูกชายคนหนึ่งชื่ออำคา
          จบเรื่อง ขุนทึงตามนางนีกลับเมือง และขุนทึงครองเมืองราชนพบุรี พร้อมนางนี นางทึงและนางทอง2.4 ตัวละคร
    ตัวละครหลัก
          1. ขุนทึง – รูปร่างหน้าตาหล่อ มีวิชาอันแก่กล้า และเป็นผู้มีบุญยิ่งนัก
          2. ขุนเทือง – เป็นพ่อของขุนทึง เจ้าชู้มีเมียเยอะ
          3. นางแอกใค้ – แม่ของขุนทึง แต่เป็นพญานาค ใจดี รักขุนเทืองเพียงคนเดียว
          4. นางชะนี – เมียของขุนทึง เป็นชะนีแต่ขุนทึงหลังรักเพราะชาติก่อนเคยรักกันมา และได้มีพระอินทร์มาเสกให้นางชะนีนั้นมีโฉมงาม
          5. นางทึงนางทอง – เมียของขุนทึง ซึ่งเป็นพี่น้องกัน ทั้งสองเกิดจากหม้อทองแดงที่เป็นของวิเศษของขุนทึง
          6. นางวะรุณี – มเหสีของขุนเทือง ขี้อิจฉา
          7. พระยารัตนะราชา – พ่อของนางแอกใค้ มีจิตใจดี

2.5 ภาษา

   ใช้ภาษาถิ่นอีสานในการแต่งและการดำเนินเรื่องทั้งหมด  ฉันท์ลักษณ์ในการแต่งเป็นบทกลอน

2.6 ฉาก

ฉากหลัก   1.ฉากในป่า

     - ขุนเทืองและนางแอกใค้ได้พบรักกัน

     - ขุนทึงได้พบกับนางแอกใค้ผู้เป็นแม่  

     - ขุนทึงเติบโตขึ้นท่ามกลางป่าไม้

     - ขุนทึงเดินทางกลับเมืองและพบนางชะนี

ฉากรอง
 1. ฉากเมืองบาดาล

  - ขุนเทืองพบรักและอาศัยอยู่กับนางแอกใค้นาน 2 ปี

  - ขุนทึงตามหาแม่และอาศัยอยู่กับแม่ใต้บาดาล

 2. ฉากเมืองพาราณสี

- ขุนเทืองได้ครองเมืองพาราณสี มีมเหสี และนางสนมมากมาย

3. ฉากเมืองนพบุรี

 - ขุนทึงได้เมืองนพบรี และเป็นเจ้าเมือง มีมเหสีสองคนคือ นางทึงนางทองสองพี่น้อง

บทที่ 3

ความโดดเด่นของวรรณกรรม

มีความโดเด่นด้านเนื้อหาของเรื่อง เพราะเป็นเรื่องที่มีทั้งเรื่องความรักเชิงชู้สาว และความรักจากพ่อแม่ เรื่องขุนทึงมีความแปลกและเป็นที่จดจำได้ง่ายคือ ความรักของมนุษย์และนาคซึ่งเป็นพ่อแและแม่ของขุนทึง กล่าวคือ ขุนทึงนั้นเป็นคนที่เกิดจากมนุษย์และนาคจึงทำให้เรื่องมีความโดดเด่น

นอกจากนนั้นนิทานเรื่องขุนทึงยังเป็นชาดกโบราณ แสดงถึงบูรพจรรยาที่พระพุทธเจ้าเคยบำเพ็ญมาในกาลก่อน และเป็นชาติที่พระองค์เสวยทุกข์เวทนายิ่งกว่าชาติอื่นใด

บทที่ 4

การนำไปประยุกต์ใช้

1.ลำล่องนิทานขุนเทืองขุนทึง--หมอลำบุญเพ็ง ไฝผิวชัย
https://www.youtube.com/watch?v=bUY62pSgvAg

2. ลำสั้น ขุนทึงเดินดง  - หมอลำฉวีวรรณ ดำเนิน

https://www.youtube.com/watch?v=7m7Ljrsuv7o

3 . หนังสือนิทานท้าวขุนทึง

4. สร้างสรรค์ให้เป็นสื่อประกอบการเรียนการสอน จะทำเป็นตุ๊กตาถุงมือประกอบการเล่านิทานท้าวขุนทึง

                                                     สรุปอินโฟกราฟฟิค  นิทานท้าวขุนทึง

นางสาวรัตน์วรา    แสงนิกุล  รหัส57210406422  หมู่4